Głos jest bardzo ważny w naszym życiu, dlatego należy dbać o niego każdego dnia, a w sytuacjach wysiłku głosowego w szczególności. Jedną z sytuacji wyjątkowych dla naszej krtani jest wystąpienie publiczne. Aby zapewnić właściwe warunki dla narządu głosu, konieczne jest przestrzeganie pewnych zasad. Dotyczą one:
- postawy mówiącego – najkorzystniejsza dla jakości głosu jest postawa stojąca, z uniesioną głową, rozluźnionymi mięśniami żwaczy oraz karku, barkami podciągniętymi do tyłu, rozluźnionymi mięśniami brzucha
- sposobu oddychania oraz artykulacji dźwięków
- wpływu czynników psychicznych
- oddziaływania czynników zewnętrznych, np infekcji, leków, odżywiania się
- codziennej higieny
- ogólnego stanu zdrowia
Dla gardła optymalna temperatura to 20-21°C, a wilgotność powietrza ok. 60%. Im więcej mówimy, tym wilgotność powinna być większa. Należy unikać pomieszczeń klimatyzowanych oraz przeciągów. Zagrożeniem dla głosu jest też kurz i dym tytoniowy oraz inne zanieczyszczenia powietrza. Żeby uniknąć przesuszenia naszej krtani trzeba pić dużo płynów i oddychać przez nos.
Narząd głosu jest bardzo delikatny. Istnieje wiele innych czynników, które źle na niego oddziałują. Wymienić tu należy m.in. przesilanie głosu (krzyk), nawykowe odchrząkiwanie, stres. Groźne jest nawet gwałtowne ochłodzenie rozgrzanego mówieniem gardła, np. sytuacja gdy po kilkugodzinnym przemówieniu, wypijemy w czasie przerwy napój prosto z lodówki. Wskazane jest więc spożywanie płynów w temperaturze pokojowej. Najlepsza dla gardła jest niegazowana woda mineralna lub z dodatkiem miodu i cytryny, herbatki ziołowe oraz soki warzywne bez cukru.
Bardzo ważna jest również dieta, czyli unikanie spożywania pokarmów, które zwiększają kwasowość soku żołądkowego oraz rozluźniają dolny zwieracz przełyku. Sprzyjają one bowiem zarzucaniu kwaśnej treści z żołądka do gardła, a co za tym idzie, podrażnieniu gardła i krtani. Przed rozpoczęciem intensywnego korzystania z głosu, warto ograniczyć spożywanie mleka, ponieważ nabiał odpowiada za wydzielanie i gromadzenie się śluzu wokół strun głosowych.
Jednym ze sposobów na nawilżenie śluzówek może być wzbogacenie wody o witaminę A i E, bądź popijanie mielonego siemienia lnianego zalanego ciepłą wodą. Dzięki zawartości dużych ilości substancji śluzowych i oleistych siemię lniane ma właściwości osłonowe i stabilizujące. Wielu doświadczonych mówców proponuje, aby w przerwach między mówieniem żuć rodzynki, suszone morele czy inne owoce. Można je zastąpić tabletkami do ssania, zawierającymi substancje nawilżające i odżywiające suche gardło lub podobnie działającymi sprayami, dostępnymi bez recepty.
Jak widzimy, wiele jest zagrożeń dla naszego głosu, często nie do końca przez nas uświadomionych. Dotyczą naszego bezpośredniego otoczenia oraz zwykłych codziennych czynności. Istnieje jednak równie dużo sposobów na to, żeby nasz głos był zadbany i czysty, a nasze zadowolenie z jego używania nieprzerwane.
Lek. Laryngolog Dawid Matyniak
Bibliografia: